31 май-Бөтендөнья тәмәкесез көн
Бөтендөнья тәмәкесез көне 1987 елда игълан ителгән Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы (ВО3) инициативасы белән ел саен 31 майда билгеләп үтелә. 2024 елда Бөтендөнья тәмәкесез көне яшьләргә юнәлдерелгән тәмәке әйберләренең барлыкка килүенә һәм таралуына чик кую өчен тырышлыкларга ярдәм итүгә юнәлдерелгән. 2024 елда Бөтендөнья тәмәкесез көн девизы балаларны тәмәке сәнәгате катнашыннан саклыйк!».
2022 ел мәгълүматлары буенча, бөтен дөньяда тәмәкене 13-15 яшьлек ким дигәндә 37 миллион яшь кеше теге яки бу формада куллана. Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасының Европа төбәгендә 13 яшьтән 15 яшькә кадәрге малайларның 11,5 проценты һәм кызларның 10,1 проценты тәмәке куллана (гомумән алганда 4 миллион кеше).
Соңгы 5-10 ел дәвамында балалар (14 яшькә кадәр) һәм яшүсмерләр (15-17 яшь) арасында авырулар саны арту тенденциясе саклана. Балигъ булмаганнарның (17 яшькә кадәр) авыру структурасында сулыш һәм ашказаны-эчәк органнары авырулары үзгәрешсез лидер булып кала, аларның барлыкка килүенә тәмәке төтене компонентларының химик тәэсире турыдан-туры тәэсир итә, алар сулый һәм слюна белән йотыла. Балалар һәм яшүсмерләр тәмәке төтененең зарарлы матдәләренә физик дәрәҗәдә генә түгел, ә психофизиологик дәрәҗәдә бәйлелекләр һәм гадәтләр формалашуга да сизгер.
Быел бөтендөнья тәмәкесезләр көне яшьләргә махсус юнәлдерелгән тәмәке продуктлары барлыкка килүгә чик кую тырышлыкларына ярдәм итүгә юнәлдерелгән. Ул яшьләр, сәясәтчеләр һәм бөтен дөнья буенча тәмәкегә каршы көрәш өлкәсендә активистлар өчен бу проблеманы тикшерү өчен Платформа булачак; алар ил хөкүмәтләрен яшьләрне тәмәке индустриясе манипуляцияләреннән саклау өчен чаралар күрергә чакыра алачак. Соңгы елларда тәмәке тарту активистларның һәм тәмәкегә каршы көрәшүче оешмаларның гаҗәеп тырышлыгы аркасында кимеде, ләкин халыкның бу зәгыйфь категориясен саклау өчен өстәмә көч кирәк.
Күп миллиардлы табышларын саклап калу өчен, тәмәке индустриясенә ел саен миллионлаган яңа клиентлар табарга кирәк, алар үлә яки тәмәке тартуны ташлый. Моның өчен ул үз продукциясенең яңа буын арасында популярлыгына ярдәм итүче шартлар булдырырга омтыла.
2022 елда Европа төбәгендә 12,5% яшүсмерләр һәм 2% өлкәннәр генә электрон тәмәке кулланган. Төбәкнең кайбер илләрендә мәктәп укучылары арасында электрон тәмәке куллануның таралуы гадәти тәмәке тартуның таралуыннан 2-3 тапкыр артык.
Тәмәке индустриясе яшьләргә үлемгә китерә торган продукцияне аңлы рәвештә сата, шуңа күрә 2024 елгы Бөтендөнья тәмәкесез көн уңаеннан без ил хөкүмәтләрен һәм тәмәкегә каршы көрәш буенча Экспертлар җәмәгатьчелеген хәзерге һәм киләчәк буыннарны якларга һәм индустрияне ул китергән зыян өчен җаваплылыкка тартырга чакырабыз.
Соңгы елларда тәмәке тартуның дөньяда таралуы аңлату эше, халыкка мәгълүмат бирү һәм белем бирү, гражданнарның аңлы булуларын уяту, үз тормышы һәм сәламәтлеге өчен җаваплылык аркасында кими башлады.